انفجار مهیب یک نفت‌کش ایتالیایی در بندر ماهشهر / ۳۰ نفر مفقود شدند

به گزارش ماه‌خبر، خرداد ۱۳۴۴، بندر معشور؛ که امروز به نام بندرماهشهر شناخته می‌شود؛ شاهد یکی از تلخ‌ترین و مرگبارترین حوادث صنعتی در تاریخ جنوب ایران بود. ساعت حدود ۵ بعدازظهر بود که نفت‌کش ۲۰ هزار تنی ایتالیایی به نام لوئیزا، متعلق به کمپانی کوزاما، هنگام بارگیری نفت خام در اسکله شماره یک، ناگهان منفجر شد و در آتش سوخت.

این کشتی که از ساعت یک ظهر در حال بارگیری نفت خام بود، تا زمان وقوع حادثه بیش از ۱۰ هزار تن نفت در مخازن خود ذخیره کرده بود. با وقوع انفجار، شعله‌هایی عظیم از کشتی زبانه کشید و ستون آتش تا ارتفاع صد متر از بدنه آن بالا رفت؛ منظره‌ای وحشتناک که بندر را در بهت و سکوت فرو برد.

ملوانان کشتی، برای جلوگیری از سرایت آتش به سایر کشتی‌های در حال بارگیری، بلافاصله طناب‌ها را بریدند و “لوئیزا” را از اسکله جدا کردند. کشتی در فاصله‌ای حدود یک کیلومتری از ساحل، همچنان شعله‌ور باقی ماند و صحنه‌ای نفس‌گیر از آتش و دود بر سطح آب شکل گرفت.

در همان ساعات اولیه اعلام شد که بیش از ۳۰ نفر مفقود شده‌اند. دو روز بعد از حادثه، تنها اجساد سوخته‌شده‌ی ۵ نفر از آب گرفته شد و از سرنوشت دیگر خدمه و کارگران اطلاعی در دست نبود. جستجوها ادامه یافت اما حجم آتش‌سوزی و انفجار به قدری گسترده بود که امیدها برای یافتن دیگر اجساد به‌تدریج کم‌رنگ شد.

دادستان اهواز، بازپرس ویژه‌ای را برای بررسی علت حادثه به بندر معشور اعزام کرد. در نخستین بررسی‌ها، برخی کارشناسان احتمال دادند که انفجار به‌دلیل تجمع گاز در مخازن کشتی اتفاق افتاده باشد، اما مقامات رسمی تأکید کردند که برای اظهارنظر قطعی باید منتظر نتایج تحقیقات تخصصی ماند.

کنسول ایتالیا در بندر معشور اعلام کرد که ارزش خسارت وارده به کشتی بیش از ۶ میلیون دلار برآورد شده است. همچنین بر اثر این حادثه، اسکله شماره یک کاملاً منهدم شد و به تأسیسات بندری در مجموع حدود ۴ میلیون دلار خسارت وارد آمد. توقف عملیات بارگیری و تأخیر در ارسال نفت نیز از دیگر پیامدهای این فاجعه بود.

روزنامه اطلاعات در شماره‌های ۱۶ و ۱۷ خرداد ۱۳۴۴، گزارش‌های مفصلی از این حادثه منتشر کرد که شامل تصاویر نادری از لحظات وقوع آتش‌سوزی، دودهای عظیم و تلاش نیروها برای مهار بحران بود. این تصاویر، حالا پس از گذشت ۶ دهه، بخشی از حافظه بصری تاریخ بندرماهشهر را تشکیل می‌دهند.

با وجود گستردگی حادثه و خسارات انسانی و مالی عظیم، این رویداد در حافظه جمعی چندان پررنگ نمانده است. شاید اکنون، با بازخوانی دوباره‌ی اسناد و روایت‌ها، بتواند جایگاهی در ذهن نسل‌های جدید پیدا کند و بخشی از تاریخ پنهان جنوب کشور دوباره شنیده شود.