مختصر از بندر ماهشهر

ماهشهر شهری است در استان خوزستان کشور ایران طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۱۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه. شهر ماهشهر مرکز شهرستان ماهشهر است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۳ متر می‌باشد. ماهشهر کنونی شامل دو بخش می‌باشد، ماهشهر قدیم و دیگری موسوم به ناحیه صنعتی.
این شهر در ۱۸ کیلومتری بندر امام خمینی و ۹۵ کیلومتری آبادان جای گرفته‌است.
از نقاط نزدیک به شهر می‌توان به بندرگاه، کشتارگاه، چهل‌میلی و کمپ پاپلین اشاره کرد.

تاریخچه
تاریخ‌نویسانی همچون حمزه اصفهانی، نام پیشین این شهر را ریواردشیر (ریشهر) نوشته‌اند و نقل کرده‌اند که خط پارسی میانه گشته‌دبیره (گشتگ‌دبیره) که کتاب‌های پزشکی و اخترشناسی را با آن می‌نوشتند از این بندر برخاسته‌است.همچنین نوشته‌اند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون به‌دست عرب‌ها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند.

نام کهنی که پس از آن در متون برای ماهشهر دیده می‌شود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ این نام به ماهشهر تغییر پیدا کرد. مردم بومی به آن معشور می‌گویند.

ماچول منطقه‌ای سرسبز بوده چنان‌که ابن بطوطه جهانگرد اندلسی در سفرنامه خود نوشته‌است: «از بندر ماچول تا هندوان در زیر سایه درختان راه می‌رفتیم و در روز روشن از انبوهی درختان کم‌تر نور آفتاب را می‌دیدیم.» هندوان در این‌جا نامی دیگر باری هندیجان است.

حمدالله مستوفی بنای شهر را به لهراسب کیانی نسبت داده‌است. در ناحیه ریشهر از روزگار ساسانی و اشکانی گمرکخانه وجود داشته‌است. در سده چهارم، فاصله ریشهر تا ارگان (اَرَّجان) و مَهرُبان یک مرحله بود. حمدالله مستوفی آن را «ریصهر» ضبط کرده و گفته‌است که پارسیان آن را ریشهر می‌گفتند و به «بربیان» نیز معروف بود. هوای آنجا گرم و متعفن بود، به طوری که مردمش در تابستان به قلعه‌ها که هوای خوب داشته می‌رفتند.

مردم
زبان بومی ماهشهر نوعی از فارسی با گویش ویژه محلی است که البته تشابهات بسیاری میان این گویش و گویش اقوام بختیاری وجود دارد. امروزه مردم ماهشهر عموماً فارس‌زبان هستند و بخشی به فارسی بختیاری و لری وعربی نیز گفت‌وگو می‌کنند.

اکثر فارسی‌زبانان مهاجر بعدی از شهرستان هندیجان و اطراف آن (گویش به زبان محلی) یا کارکنان شرکت نفت از سایر شهرهای مجاور و دیگر مناطق ایران می‌باشند که به ماهشهر آمده‌اند.
تیره‌های بندری و قنواتی،حیاتی وبختیاری از اصلیترین مردم شهر هستند که در زمان‌های پیشینن به ماهشهر آمده اند. اصل قنواتی‌ها ازبهبهان بوده که در برخی نقاط پخش شده‌اند. تیره آل ابوعبیدیان عرب‌زبانان شیعه هستند. بندریان از تیره کعبیان قبان عراق بودند که به خاطر طاعون ۱۱۰۶ از عثمانی به ماهشهر آمدند و پس از مدتی فارس‌زبان شدند.

گویش بومی بندر ماهشهر
گویش اصلی مردم بومی منطقه ماهشهر معشوری است که شباهت زیادی به گویش مردم هندیجان دارد. این گویش که ادامه زبان فارسی بندری رایج در مناطق استان بوشهر است در این منطقه از خوزستان تا اندازه‌ای با گویش مردم رامهرمز و گویش های لری کهگیلویه و گویش بهبهانی آمیخته می‌شود اما آواشناسی و صرف و نحو آن همچنان فارسی است.مانند هرگویش دیگر کلمات اختصاصی خود را نیز دارد که بسرعت درحال فراموشی هستند.از جمله تاثیرات گویش های لری در لهجه بومیان بندر ماهشهر می‌توان به استفاده از پسوند ” ال ” برای جمع یا پیشوند ” ئی” بجای ” می ” اشاره نمود.این حالات در لهجه مردم شمال استان بوشهر نیز دیده می‌شود.

صنعت
مهم‌ترین صنعت ماهشهر پتروشیمی و کشتیرانی می‌باشد. پتروشیمی بندر امام خمینی جزء بزرگ‌ترین پتروشیمی‌ها در خاورمیانه می‌باشد. بندر ماهشهر همچنین بزرگ‌ترین بندر جنوب غرب کشور است که بخش عظیمی‌از صادرات ایران از این بندر صورت می‌گیرد.

در ده سال اخیر با راه اندازی پروژه‌های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی در ماهشهر این شهر یکی از شهرهای صنعتی نه تنها خوزستان بلکه ایران شده‌است.

مهمترین صنعت ماهشهر پتروشیمی و کشتیرانی می‌باشد مثلا پتروشیمی بندر امام جزء بزرگترین پتروشیمی‌ها در خاور میانه می‌باشد. بندر ماهشهر همچنین بزرگترین بندر جنوب غرب کشور است که بخش عظیمی از صادرات ایران از این بندر صورت می‌گیرد. در ده سال اخیر با راه اندازی پروژه‌های پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی در ماهشهر این شهر یکی از شهرهای صنعتی نه تنها خوزستان بلکه ایران شده‌است. شرکت‌هایی چون پتروشیمی تندگویان، فجر، امیرکبیر، مارون، بوعلی، خوزستان و… در منطقه ویژه ماهشهر قرار دارند. وجود صنایع عظیم پتروشیمی دراین شهر مردم بسیاری از شهرهای مجاور و حتی غیر مجاور را به ماهشهر کشانده در سال ۸۴ نیز بزرگترین کارخانه لوله سازی کشور در ماهشهر به بهره برداری رسید. در این شهر دو دانشگاه وجود دارد یکی دانشگاه آزاد اسلامی و دیگری شعبه‌ای از دانشگاه صنعتی امیرکبیر.